Bira Alkolü Nasıl Hesaplanır ?

Alkol oranını ölçmek basit gözükse de aslında elimizdeki aletlerle sadece yaklaşık bir değer bulabiliyoruz. Kesin alkol değeri laboratuvarda gaz kromatografisi ile ölçülür.

Biradaki alkol maltın şekerlere dönüşmesi ve bu şekerin bira mayası tarafından sindirilerek alkole dönüşmesi sonucu meydana gelmektedir.

Bu durumda alkolü hesaplamak için başlangıç şeker miktarını ve fermantasyon bittiğindeki şeker oranını ölçüp aradaki farkın alkole dönüştüğünü bildiğimiz için alkol miktarını doğru hesapladığımızı düşünebiliriz. Ancak ne yazık ki alkole dönüşüm bu kadar basit bir işlem değil.

Fermantasyon aşamasında şekerin alkole dönüşmesi, biyolojik bir çok ara işlem sonucunda oluşuyor. Bu işlemler sonucu farklı ara ürünler oluşuyor. Ayrıca alkolün yoğunluğu sudan farklı olduğu için şekeri ölçmek için kullandığımız hidrometre farklı yoğunluktaki sıvıların karışımını ölçmeye başlar ve karışım oranına göre sapmalar gösterir

Alkol hesaplama formülü nedir?

Bu tip sapmaları düzeltmek için yine Carl Joseph Napoleon Balling basit bir formül geliştirerek doğruya yakın alkol değeri hesapladı. Buna göre...

Burada OG - Original Gravity yani fermentasyon başındaki gravite anlamında, FG - Final Gravity fermantasyon bittikten sonra ölçülen gravite değeri anlamında

Bunu genelde daha fazla kullanılan hacimsel alkol oranına dönüştürmek için aşağıdaki dönüşüm formülünü kullanıyoruz.

Bu iki formülü birleştirirsek

Yukarıdaki hesap makinesi bu formüle göre hesaplama yapıyor. Bu formül evde bira yapımında yaygın olarak kullanılan ABV = (FG - OG) x 131.25 basit formülüne kıyasla, özellikle yüksek alkol oranlarında daha doğru sonuç vermektedir.

Bu Gravite Değeri Nedir ve Nasıl Ölçebiliriz?

Alkolü ölçmek için gerekli gravite değerlerini bulmak için kullandığımız alet hidrometredir. Hidrometre suyun içinde çözülmüş şekerin miktarını ölçmek için kullanılır. Suyun içinde şeker çözüldüğü zaman suyun kaldırma kuvveti artar, hidrometre bu prensiple çalışır. Suda şeker oranı arttıkça hidrometre daha az suya gömülür. Hidrometrenin suya gömülme miktarının birimine gravite adı verilir. Gravite (Gravity) kelimesi latin kökenli Grav, Gravitas, taş ve ağırlık kelimelerinden türetilmiştir. İngilizce yerçekimi anlamındadır.

Hidrometre ile ilgili ayrıntılı bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.

Yüksek Alkollü bira nasıl elde edebiliriz?

Buradaki formüllere ve hesaplamalara baktığımızda görüyoruz ki alkolü belirleyen 2 şey var.

1- Başlangıç şeker seviyesinin yüksekliği: Yani bira yapımında ne kadar malt kullanıldığı veya içine şeker, malt özü, dekstroz gibi malzemeler eklendiği, ve bu sayede başlangıç Gravitesinin artması.

2- Bitiş şeker seviyesinin düşüklüğü: Burası birincisine göre çok daha karışık, buna etki edenler,

Biranın gövdesi: yani maltın mayşeleme sonucu ne kadar fermente edilebileceği.

Mayanın cinsi: mayaların attenuation denilen parametresi, mayanın şekerin ne kadarını alkole çevirebileceğini yüzdesel olarak belirleyen değer. Bazı mayalar çok yüksek bazıları düşük değerlidir. Diğer bir faktör mayanın alkol miktarına karşı direncidir. Bazı maya türleri alkole yüksek tolerans gösterebilir ama bir çok maya türünde belli bir seviyenin üzerindeki alkol mayayı öldürür.